Ngày nay, gia đình nào cũng sử dụng quạt và hầu hết mọi người khi gặp lỗi hoặc hư hỏng đều chọn cách mua quạt mới vì giá cũng khá rẻ. Tuy nhiên, để tiết kiệm chi phí cho gia đình các bạn cũng có thể tự sửa máy quạt. Vì thế, hãy dành chút thời gian để đọc và tham khảo kinh nghiệm sửa quạt tại nhà do Giải Pháp cơ điện sưu tầm và đã test cho các bạn cùng tham khảo!
Cách sửa quạt điện không quay
Nguyên Nhân Quạt Không Chạy
Quạt dân dụng dùng trong gia đình hiện nay thường có cùng các đặc tính kỹ thuật khá giống nhau, các bộ phận cơ bản như dây nguồn, bộ điều khiển, động cơ…khá giống nhau, vì thế nếu xác định chính xác bộ phận nào bị hỏng, chúng ta có thể dễ dàng thay thế, và quạt lại chạy lại một cách bình thường.
90% các hư hỏng của quạt là ở phần cơ, 10% còn lại là các lý do phần điện. Ở đây chỉ nói đến các loại quạt tương đối tốt, chất lượng ổn. Còn đối với các loại quạt Trung Quốc, quạt dởm, thường thì do hư phần điện do động cơ chính của quạt được quấn bằng dây nhôm, xài một thời gian lâu dài , dây quá nóng sẽ bị hư. Các loại quạt này khi hư, chúng ta thay luôn cả cuộn stato là quạt sẽ chạy lại bình thường.
Dưới đây là một số lỗi hỏng thường bắt gặp và cách xử lý đối với các loại quạt điện dân dụng chất lượng tốt, bạn có thể tham khảo nhé.
Quạt Vào Điện Nhưng Không Chạy
Đối với các loại quạt có điện nhưng không quay, khi cắm vào ổ điện có phát ra tiếng è è nhưng các cánh quạt không hoạt động.Trường hợp này, chúng ta hãy tiến hành kiểm tra lần lượt từ phích cắm điện đến động cơ quạt. Kiểm tra xem nguồn điện có ổn định không, phích cắm, dây điện có bị đứt không, các công tắc điện có hoạt động bình thường không? Nếu phát hiện:
- Công tắc quạt đã bị hư, hoặc ngắt mở không nhẹ, dễ dàng: ta nên dùng bình xịt WD40 (sản phẩm chống rỉ sét và bôi trơn) xịt vào, các chất bản sẽ nhanh chóng bị trôi đi. Sau đó ta bật/tắt các phím công tắc quạt nhiều lần để các thanh trượt hoạt động ấn/nhả nhẹ nhang, đồng thời các lớp rỉ sét bám trên các mặt vít tiếp điện sẽ được làm sạch lại.
- Bộ hẹn giờ (timer) của quạt bị rỉ sét do không dùng đến trong một thời gian dài: Các mặt vít tiếp điện của bộ timer này sẽ bị rỉ, ta nên xoay qua lại chúng vài lần để các bề mặt vít tiếp điện chạm vào nhau, khả năng tiếp điện của các mặt vít này sẽ tốt trở lại.
Quạt điện bị đứt dây nguồn làm quạt không quay
Quạt made in Vietnam có chất lượng thấp nên trường hợp đứt dây nguồn khá phổ biến. Bạn cần một cái bút điện kiểm tra dây tốt xấu chuẩn 100% theo hình dưới đây.
Quạt điện bị hỏng công tắc không quay
Những thanh sắt và lò xo của nút bấm của quạt hay bị kẹt do gỉ sét là nguyên nhân làm quạt không quay được. Bạn chỉ cần vài giọt dầu cách điện hoặc sịt một ít RP7 là các phím công tắc hoạt động bình thường. Ngoài ra các bạn nên để ý khi ấn công tắc lá đồng mang tiếp điểm có tiếp xúc không.
Quạt điện hỏng phím On/Off làm quạt không quay
Các dòng quạt tích hợp mạch điện tử như quạt Mitsubishi, Panasonic, Điện cơ, … sử dụng phím mềm. Qua thời gian các phím này hay bị bẩn, tiếp xúc không tốt dẫn tới nguồn không được mở đồng thời quạt không quay. Nếu nghi ngờ các bạn có thể thay mới các phím này hoặc test bằng phương pháp chập thử.
Quạt điện bị hỏng đồng hồ hẹn giờ làm quạt không quay
Tiếp điểm trong bộ Time của quạt được mắc nối tiếp với một dây của nguồn điện cấp cho quạt. Tiếp điểm này tiếp xúc không tốt hoặc hệ thống cót trong Time hỏng làm đoản mạch tiếp điểm khi đó quay sẽ không quay.
Cách sửa quạt điện không quay
Kiểm tra cầu chì nhiệt
Trong các quạt hiện đại ngày nay thường tích hợp thêm một cầu chì nhiệt để đảm bảo an toàn cho quạt. Cầu chì này đứt do nhiệt độ động cơ nóng vượt giới hạn của cầu chì. Để cầu chì không đứt nữa các bạn phải đảm bảo động cơ không bị bỏ, tụ không hỏng, …
Cánh quạt không quay do bị kẹt trục bạc
Trường hợp bó trục bạc thường xảy ra ở các dòng quạt Việt Nam như Vinawin, Senco, Điện cơ 91,… Để kiểm tra lỗi này rất đơn giản, các bạn dùng tay quay trục quạt là biết ngay. Nếu trục bị kẹt các bạn chỉ cần vài giọt dầu nhỏ vào trục và nỉ giữ dầu là OK
Cách sửa quạt không quay do hỏng tụ
Việc phải làm việc suốt trong quá trình chạy nên tụ quạt rất hay hỏng, tụ hỏng rất nhiều kiểu ví như: Tụ bị phồng, nổ, giảm trị số. Tụ nổ hoặc phồng thì các bạn có thể nhìn thấy bằng mắt thường, còn tụ giảm trị thì các bạn phải đỏ bằng đồng hồ AVO. Khi gia trị điện dung của tụ giảm sẽ làm tốc độ quạt chạy chậm dần, hoặc không quay.
Cách sửa quạt điện bị sát cốt
Quạt điện bị sát cốt là hiện tượng rotor bị lệch đi một chút và khi chạy sẽ chạm vào stator khiến quạt không thể chạy được. Khi đó quạt sẽ có hiện tượng chạy chậm hơn so với bình thường, chạy lờ đờ một lúc và sẽ bị nóng lên. Đôi khi chúng ta còn phải lấy tay để quay mồi thì quạt mới chạy được, thậm chí nặng hơn nữa thì có mồi quạt cũng không thèm chạy. Vậy nguyên nhân khiến quạt điện bị sát cốt là gì và cách sửa chữa hiện tượng này như thế nào?
Nguyên nhân khiến quạt điện bị sát cốt
Nguyên nhân chủ yếu gây ra hiện tượng sát cốt ở quạt điện là do bạc đạn hoạt động lâu ngày nên bị bào mòn, khi đó rotor bị hút lệch về một phía và chạm vào stator.
Chính nguyên nhân ma sát lớn lâu ngày làm cho cốt trục quay bị hư hỏng dẫn đến hiện tượng sát cốt. Ngoài ra nếu một thời gian dài mà quạt không được bảo dưỡng hoặc để lâu ngày mà không dùng đến sẽ khiến quạt bị khô dầu và bị bó trục quay làm cho lực ma sát càng lớn hơn dẫn đến cốt trục quay càng dễ bị xước.
Một nguyên nhân nữa đó là khi bảo dưỡng quạt thì người bảo dưỡng đã không tra đúng loại dầu, trong quá trình tháo lắp thì căn chỉnh không tốt khiến cho quạt hoạt động không được như ý dẫn đến sát cốt.
Cách sửa quạt điện bị sát cốt
Một số trường hợp có thể tháo động cơ ra và lắp lại những trục quay bị lệch sau đó vệ sinh sạch sẽ và bôi dầu cho trục quay và bạc đạn có thể hoạt động trơn tru. Ngoài ra cần phải kiểm tra xem trục có quay nhẹ nhàng hay không bằng cách quay đều trục động cơ.
Trường hợp đạn bạc bị hỏng thì cần phải thay đạn bạc, tuy nhiên thay đạn bạc không hề đơn giản, nếu làm không cẩn thận sẽ dẫn tới bị lệch tâm trục khiến cho quạt không thể quay.
Lời khuyên
Mặc dù các bộ phận trên hệ thống động cơ quạt là rất đơn giản, nhưng nếu bạn chưa có kinh nghiệm thay thế thì tốt nhất hãy mang quạt đến cửa hàng sửa chữa điện dân dụng uy tín giá rẻ để được kiểm tra sửa chữa thay vì tự mình sửa vì thực sự giá phụ kiện thay thế mà bạn tự mua về thay thế so với bạn thay thế ngoài quán cũng không chênh lệch nhau là mấy.
Cách sửa quạt điện bị bó bạc
Khi cắm điện vào, không thấy phát ra tiếng kêu thì nhiều khả năng quạt bị hỏng do lỗi đứt cầu chì nội (nằm trong bó dây). Cầu chì này thường bắt gặp ở các loại quạt tốt, thường nằm chung trong bó dây, là loại cầu chì nhiệt và dòng, có dạng vuông, dẹt và nhỏ. Các thông số của loại cầu chì này là 1A/250v/140 độ. Thông thường, quạt hoạt động đã lâu, cốt, bạc bị mòn gây nặng khi cánh quạt quay, làm nóng cả búi dây và khiến cầu chì bị đứt. Trường hợp này, chúng ta sẽ tiến hành thay trục bạc cho quạt.
Bạc thau và trục quay trong thời gian dài sẽ bị hao mòn, làm cho phần trục tiếp xúc của nó cùng bị mòn theo, ta phải thay cả trục quay và bạc thau.
- Thay bạc thau: ta nên mua chung bát chụp cuộn dây quạt, thay cả hai để quạt hoạt động tốt, mà chi phí cũng không cao hơn bao nhiêu.
- Thay trục quay: ta mua cây mới, cùng khích thước: có thể tháo cây cũ mang ra hàng, mua cái mới giống hệt vậy lắp vào. Cách thực hiện như sau: Dùng búa đẩy cây cũ ra khỏi phần cảm, trước khi tháo ra phải đo và nhớ chiều dài từ đầu trục đến cạnh đầu của khối rô-tơ, rồi đóng cây mới vào đúng vị trí cũ.
- Thay cầu chì (nếu cần thiết): nếu không thay cầu chì mới, bạn có thể đấu tắt luôn. Tuy nhiên, nếu đấu tắt bỏ cầu chì đi, sau này quạt bị hư ta không thể dùng lại cuộn dây mà phải thay hẳn cuộn dây mới.
Cách Sửa Quạt Điện Kêu To
Khi cắm điện vào, quạt chạy nhưng phát ra tiếng kêu rè rè theo chu kỳ rất to. Đây là một lỗi rất khó chịu của quạt điện. Những trường hợp này cực hơn những trường hợp quạt treo tường không quay nhiều, vì lỗi khó phát hiện, tiếng kêu ồn ào này rất khó chịu, đặc biệt là vào ban đêm. Khi kiểm tra phần cơ hoàn toàn không phát hiện được lý do, cánh và lồng quạt vẫn tốt, không lỏng, không có chỗ cọ sát nào phát ra tiếng kêu.
Trường hợp này, thường do các búi dây chạm nhau, chỗ nối nhau không lót cách điện…xử lý rất mất công vì phải xả búi dây ra, tách chỗ bị chạm điện rồi lót giấy cách điện, trường hợp này, bạn nên mang ra tiệm sửa quạt điện để được thợ hỗ trợ.
Đối với trường hợp cháy cuộn dây quạt
Ta nên thay cuộn mới, giá dao động trong khoảng 100 đến 300 ngàn đồng. Ta nên quan sát xem dây dẫn được lắp ở mặt trước hay sau và thực hiện đấu dây theo sơ đồ như sau:
Đối với trường hợp hư bộ chuyển hướng
- Bánh răng quạt gãy: ở những model dùng bánh răng để chuyển hướng, chúng dẽ bị giòn gãy sau một thời gian sử dụng, ta nên mua cái mới thay vào và nhỏ dầu bôi trơn sau khi lắp lại.
- Hư mô-tơ AC: ở model quạt dùng mô-tơ để chuyển hướng, ta cũng nên thay mới bằng một mô-tơ loại tốt, và phải chấm dầu nhờn vào trục. Do trục này làm nhiệm vụ đỡ toàn bộ phần trên của quạt, lại bị ma sát với nòng nhựa dẫn đến nhảy bánh răng của bộ chuyển hướng, hoặc làm cháy mô-tơ.
Các Lỗi Khác Của Quạt Điện
Khi cắm điện vào, quạt vẫn không quay: tình trạng giống như trên nhưng loại quạt nhà bạn không có cầu chì nội như loại phía trên, lý do hỏng thường là do bó dây ra từ stato bị bung (do dây chằng bị đứt vì cuộn dây quá nóng), hoặc do bị đứt dây điện chính vào cuộn dây. Các trường hợp này ta nên xử lý như sau:
- Đứt dây điện chính vào cuộn dây: thường dây điện chính này có màu đen theo tiêu chuẩn của quạt. Khi đứt dây này, quạt sẽ không có điện vào quạt, ta tiến hành đấu nối lại và xử lý trục bạc để dùng tiếp.
- Đứt dây chằng vì quá nóng: Cắt bỏ đầu nối dây vào cuộn dây, bỏ phần 5 sợi dây có màu sắc khác nhau đã bị cứng do chịu nhiệt độ cao, sau đó nối chúng lại như cũ theo màu sắc phù hợp. ta nên dùng keo cách nhiệt nối lại cẩn thận, quấn băng keo hoặc giấy ở chỗ các đầu dây và cuộn dây khi tiến hành nối lại, để tránh các dây bị chạm điện.
Khi cắm điện vào, quạt quay rè rè, quay chầm chậm rồi quay nhanh, số lớn thì quay, số nhỏ thì không quay hoặc phải dùng tay quay cánh, xử lý như sau:
- Quạt quay rè rè, lừ đừ một lát mới quay nhanh: kiểm tra trục, trục không nặng, cánh quạt quay trơn, nhẹ thì quạt đã hư tụ khởi động, hoặc tụ bị hư, bị giảm trị số. trường hợp này, ta thay một trục mới, nhỏ thêm dầu bôi trơn sau khi sửa là được.
- Quạt không quay, kêu rè rè, phải dùng tay mới quay: trường hợp này quạt bị hư , nổ tụ khởi động, hoặc đứt, bung dây đề ở vị trí chỗ bó dây. Tháo ra quan sát thấy trụ bị cháy lòi dây ra ngoài. Trường hợp này ta phải thay tụ khởi động.
- Quạt chạy được số lớn, số nhỏ không quay, hoặc quay được một lúc thì đứng lại: phần lớn lỗ này do thiếu dầu bôi trơn dẫn đến hư, khô tụ, cốt bị cháy do ma sát. Cách sửa quạt điện bị sát cốt là thay tụ, thay cốt và bôi trơn bằng dầu máy.
